Tygodnik Funkcjonalny: WŁOSKA TRADYCJA

Teatr włoski to z jednej strony zamiłowanie do przepychu i wystawnych inscenizacji, a z drugiej sztuka ludowa – commedia dell’arte. Ta, wywodząca się antycznego mimu, rzymskiej pantomimy i sztuki średniowiecznych histrionów, sztuka teatru przeniknęła do świadomości twórców na całym świecie i stała się jedną z najbardziej płodnych inspiracji teatralnych.

Stojąca w opozycji do tzw. commedia erudyta, commedia dell’art. korzystała głównie z improwizacji i opierała się na powtarzalności postaci scenicznych. W każdym przedstawieniu pojawiały się te same postaci, co doprowadziło do utrwalenia się pewnych komicznych typów, o charakterystycznym wyglądzie i zachowaniu. Typy te nazywano maskami, bo też często w maskach występowały.

Aktorzy, mieli do dyspozycji szkicowy scenariusz, a na scenie swobodnie improwizowali, wymyślali teksty stosowne do sytuacji i kontekstu, tworzyli gagi, zwane lazze, popisywali się sztuczkami zręcznościowymi. Najważniejsze typowe postacie to: dwóch starców, mistrzów – Pantalone i Dottore, dwóch służących Arlekin i Brighella, pokojówka Kolombina i Kapitan. Istotną nowością commedia dell’arte było dopuszczenie na scenę kobiet w roli aktorek.

Kto dziś nie zna takich typów jak komiczny Arlekin czy gruby i garbaty Poliszynel.